ΥΠΑΤΙΑ- ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΑΡΒΑΡΗΓΟΣ

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ

Σεμινάριο Δημιουργικής Γραφής

Αν έχεις το στοιχείο της συγγραφής
Αν θέλεις να μάθεις τα μυστικά και τις τεχνικές που θα σου κάνουν το γράψιμο πιο εύκολο παρακολούθησε τον κύκλο συναντήσεων και γράψε το δικό σου Σενάριο-Μυθιστόρημα - Θεατρικό έργο ή παραμύθι.

1ος Κύκλος
Σεμινάριο δημιουργικής γραφής για τη συγγραφή λογοτεχνικού έργου.
2ος Κύκλος
1} Συγγραφή έργων από τους συμμετέχοντες.
2} Ανάγνωση και διόρθωση των έργων.
3} Ομαδική συνεργασία για συγγραφή τηλεοπτικού έργου.
3ος Κύκλος
Προετοιμασία παρουσίασης έργων των συμμετασχόντων σε εκδήλωση στο Πνευματικό κέντρο Πετρούπολης και στο café delarte στην Ακρόπολη.

Στις συναντήσεις θα δημιουργηθεί η «πρώτη ύλη» για την συγγραφή ενός βιβλίου, μιας σειράς αφηγημάτων, διηγημάτων, παραμυθιών, θεατρικών κειμένων ή τηλεοπτικού σεναρίου.

Για πληροφορίες & δηλώσεις συμμετοχής πολιτιστικό κέντρο Πετρούπολης
Κα Έρη, τηλ: 210 5063710

Οι συναντήσεις είναι δωρεάν και διαρκούν ανάλογα με τη δυναμική ευχέρεια της ομάδας

ΠΛΕΒΕΝ - ΟΥΝΕΣΚΟ

Βαλκανικό συνέδριο ποίησης «Αδελφοποιημένοι κόσμοι»

Πιστή στο θεσμό που ξεκίνησε πριν από μερικά χρόνια, η Κοινότητα Ποιητών
του Πλέβεν (η μεγαλύτερη κοινότητα ποιητών της Βουλγαρίας) διοργάνωσε και φέτος το ετήσιο Βαλκανικό Συνέδριο Ποίησης (27-29/5) στο Πλέβεν, όπως μας ενημέρωσε με δελτίο τύπου η γενική γραμματέας του Ομίλου Unesco, της ελληνικής αποστολής, Στέλλα Λεοντιάδου.
Συμμετείχαν καταξιωμένοι ποιητές από τη Ρουμανία, την Ελλάδα, την Π.Γ.Δ.Μ. τη Ρωσία και τη Βουλγαρία. Η ελληνική αντιπροσωπεία αποτελείτο από ποιητές μέλη του Ομίλου για την UNESCO Τεχνών, Λόγου και Επιστημών Ελλάδος.
Συμμετείχαν ο πρόεδρος Ηλίας Δεμιρτζόγλου, η γενική γραμματέας ποιήτρια Στέλλα Λεοντιάδου, ο ειδικός γραμματέας μουσικός-ποιητής Κώστας Νούσιας, ο ποιητής-συγγραφέας Δημήτρης Βαρβαρήγος, ο ποιητής Κώστας Μάρκου, ο επίτιμος πρόεδρος ζωγράφος-ποιητής Πάνος Παπαζάχος, ο ποιητής-βυζαντινολόγος Τάσος Μακράτος και η ποιήτρια-συγγραφέας Καίτη Καγκαράκη.
Η έναρξη των εκδηλώσεων έγινε από τον πρόεδρο της Κοινότητας Ποιητών του Πλέβεν Stefan Mollov με το λόγο που απηύθυνε στους προσκεκλημένους. Το πρόγραμμα παρουσίασε η ποιήτρια Valentina Athanasova.
Την επομένη παραχωρήθηκε συνέντευξη τύπου στο Δημαρχείο του Πλέβεν.
Κάθε ένας από τους συμμετέχοντες παρουσιάστηκε, ευχαρίστησε τους διοργανωτές και είπε λίγα λόγια για την ποίηση, την αδελφοσύνη των λαών που τους ενώνει η ποίηση και την καταγωγή της ποίησης. Η συνάντηση έκλεισε με αναμνηστική φωτογραφία.
Τέλος πριν την αναχώρηση έγινε συνεδρίαση όλων των αποστολών με πρωτοβουλία του προέδρου του Ομίλου για την UNESCO Τεχνών, Λόγου και Επιστημών Ελλάδος Ηλία Δεμιρτζόγλου, όπου έγιναν και συζητήθηκαν προτάσεις για καλύτερη συνεργασία μεταξύ των αποστολών των χωρών και μελλοντικές παρόμοιες διοργανώσεις.
“Νιώσαμε την αγάπη και τη βουλγαρική ζεστή φιλοξενία που άφησε ένα άρωμα αδελφοσύνης ανάμεσα στους λαούς, που θα συνεχιστεί και σε επόμενες διοργανώσεις στη Βόρειο Ήπειρο, σε κάποια πόλη στην Ελλάδα και αλλού”.

Η ΕΝΤΕΚΑΔΑ

• ΠΕΜΠΤΗ 24 ΙΟΥΝΙΟΥ ώρα 20.00
Ο IANOS σας προσκαλεί στην ΑΝΑΓΝΩΣΗ του διηγήματος του
Δημήτρη Βαρβαρήγου
«Το μπαστούνι του Γκόμεζ ντα Σίλβα Μινέιρο»,
το οποίο εμπεριέχεται στη συλλογή διηγημάτων
«ΕΝΔΕΚΑΔΑ»
Θα διαβάσουν:
Μαρία Φράγκου αναγνώστρια, Τσιλιμπάρη Αλέκα Ηθοποιός-Λογοτέχνης, Άννα Μαγλαρά ποιήτρια, Φλώρα Ορφανουδάκη ποιήτρια, Σόνια Φερεντίνου ζωγράφος, Αλεξ Κρεκούκια Δικηγόρος-Λογοτέχνης, Καίτη Καγκαράκη Δικηγόρος-Λογοτέχνης, Ευαγγελία Πανούση ποιήτρια.
Θα ακολουθήσει η προβολή των βραδινών αγώνων.
Είσοδος ελεύθερη

ΕΝΤΕΚΑΔΑ
Από τις εκδόσεις ΠΑΡΟΥΣΙΑ (Β.Χατζηιακώβου) και τις εκδόσεις ΜΠΑΡΤΖΟΥΛΙΑΝΟΣ κυκλοφορεί το βιβλίο «Η ενδεκάδα», ένα καλαίσθητο βιβλίο με εικαστικό και λογοτεχνικό περιεχόμενο που αφορά το ποδόσφαιρο.Αφορμή στάθηκαν τα έργα του αρχιτέκτονα και εικαστικού, Δήμου Φλέσσα, έργα εμπνευσμένα από τον αθλητισμό και κυρίως από το ποδόσφαιρο, τα οποία ήδη έχουν εκτεθεί στο Μόναχο της Γερμανίας (στο πλαίσιο του MUNDIAL ‘06) και στην Αθήνα στον πολυχώρο IANOS (στο πλαίσιο του EURO ’08).Εκτός του εικαστικού το βιβλίο περιλαμβάνει μία σειρά διηγημάτων-ιστοριών από μία «Εντεκάδα» γνωστών λογοτεχνών-δημοσιογράφων με θεματικό άξονα το ποδόσφαιρο.
Συμμετέχουν: -Ασωνίτης Αλέξανδρος-Βαρβαρήγος Δημήτρης-Βιντιάδης Μηνάς (Δημοσιογράφος Δ.Ο.Λ.)-Δάνδολος Στέφανος (ΒΡΑΔΥΝΗ)-Καλαμαράς Βασίλης (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ)-Μπρουντζάκης Ξενοφών (ΠΟΝΤΙΚΙ)-Σκαμπαρδώνης Γιώργος-Σπέγγος Μιχάλης -Σταμάτης Αλέξης-Τριάντης Γιάννης (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, Κανάλι 1)-Χειμωνάς Θανάσης σε ρόλο Προπονητή ο Θανάσης Βαλτινός (Ακαδημαϊκός, πρόεδρος Συγγραφέων)Το εκδοτικό αυτό εγχείρημα καθίσταται πρωτοποριακό και για τα διεθνή δεδομένα (συνδυασμός λογοτεχνίας-εικαστικών).
Περιλήψεις ενδεικτικές των έργων• Θανάσης Βαλτινός (Ακαδημαϊκός & πρόεδρος Συγγραφέων σε ρόλο προπονητή), προλογικό κείμενο για το ποδόσφαιρο και τη λογοτεχνία। «Δεξί μπακ»• Μηνάς Βιντιάδης (συγγραφέας-δημοσιογράφος ΔΟΛ), «Το 5ο πέναλτι»। Ένα διήγημα έκπληξη με απροσδοκητο τέλος και χιουμοριστικές προεκτάσεις.• Δημήτρης Βαρβαρήγος(συγγραφέας), «Το μπαστούνι του Γκόμεζ ντα Σίλβα Μινέϊρο»। Ένας φτωχός νεαρός ποδοσφαιριστής που καταφέρνει να μπει στην πρώτη ομάδα του εθνικού πρωταθλήματος. Όμως ερωτεύεται την κόρη του προέδρου και τα πράγματα γίνονται περίπλοκα ιδιαίτερα για την εξέλιξη της καριέρας του. • Στέφανος Δάνδολος(συγγραφέας-δημοσιογράφος ΒΡΑΔΥΝΗ), ένας πιστός οπαδός γίνεται μάρτυρας της μεγάλης πορείας της ΑΕΚ στην Ευρώπη και… «Γήπεδο από πλαστελίνη»• Βασίλης Καλαμαράς(δημοσιογράφος ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ), πώς ένας φανατικός φίλαθλος της MANCHESTER CITY φθάνει σε σημείο να τα βλέπει όλα… μπλε! «Το μπλέ τής Μάντσεστερ Σίτυ»• Γιάννης Τριάντης(δημοσιογράφος ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, ΚΑΝΑΛΙ 1), η ιστορία ενός νοτιο-αφρικανού παίχτη που γίνεται μεγάλος ποδοσφαιριστής. «ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ ΤΟΥ ΜΑΝΣΟΥΡ»• Μιχάλης Σπέγγος (συγγραφέας), η ιστορία ενός φιλάθλου από τα Ιωάννινα, που επέζησε από τη μεγάλη τραγωδία της ΘΥΡΑΣ 7. • Αλέξης Σταμάτης (συγγραφέας), Έντεκα με την πρώτη. Ιστορία για μία ενδεκάδα του Ολυμπιακού. «Έντεκα με την πρώτη…»• Θανάσης Χειμωνάς (συγγραφέας), ιστορία για τη ΡΕΑΛ ΜΑΔΡΙΤΗΣ. «Η χαμένη ευκαιρία»• Ξενοφών Μπρουντζάκης (συγγραφέας-δημοσιογράφος ΠΟΝΤΙΚΙ), «Το μπακότερμα».• Αλέξανδρος Ασωνίτης (συγγραφέας-κριτικός λογοτεχνίας), «Μικτή Κόσμου».• Γιώργος Σκαμπαρδώνης (συγγραφέας), «ασημένια εικοσάρικα», (μια ποδοσφαιρική ιστορία με άρωμα Θεσσαλονίκης, που δεν θα μπορούσε να λείπει).

ΚΗΡΥΚΑΣ, εφημερίδα των Χανίων. 20 Μαίου 2010. Συνέντευξη που έδωσα στη Μαρία Ζαβιανέλη

ΚΗΡΥΚΑΣ
ημερήσια εφημερίδα των Χανίων
Συνέντευξη που έδωσα στις 20 Μαΐου 2010 στη Μαρία Ζαβιανέλη

ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΑΡΒΑΡΗΓΟΣ

Γεννηθήκατε το 1951 στην Αθήνα. Ποια χρώματα και αρώματα των δεκαετιών 50΄-60΄-70΄ σας έχουν λείψει; Τα αναζητάτε ;Αναπολείτε τα παιδικά σας χρόνια;
Ναι γεννήθηκα στην Αθήνα του 51, στο Θησείο κάτω από την ακρόπολη, σε μια πόλη όμορφη και «Ανθρώπινη» που δεν έχει να θυμίζει τίποτα με τη σημερινή.
Όχι μόνο στην ανοικοδόμηση αλλά πολύ περισσότερο στους ανθρώπους. Στη συμπεριφορά τους, στη μπέσα και το σεβασμό τους απέναντι στον Άλλον.
Τότε αφήναμε τα σπίτια μας ξεκλείδωτα. Κοιμόμαστε έξω στις αυλές κάτω από τα αστέρια να τα μετράμε, πλάι στις ευωδιές του γιασεμιού. Οι άνθρωποι τότε γελούσανε, Τραγουδούσαν, τους έφτανε ένα ποτήρι κρασί κι ένα κομμάτι μήλο μέσα για να γεμίσουν οι ψυχές τους. Στη δεκαετία του 60 υπήρξαν τόσες προσωπικότητες στο χώρο της τέχνης Χατζηδάκης, Γκάτσος, Λοίζος, Ρίτσος, Ελύτης, Μερκούρη, Τσαρούχης… τι να πρωτοθυμηθεί κανείς. Προσωπικότητες που γαλούχησαν τις συνειδήσεις μας. Αφύπνισαν κάθε άγνωστο συναισθηματικό κομμάτι που ζούσε μέσα μας.
Την έχω αυτή την πόλη μέσα στο αίμα μου γι αυτό πονάω τώρα που βλέπω πόσο ασεβείς είναι οι άνθρωποι μαζί της.
Βέβαια ο κόσμος προχωράει ακολουθώ κι εγώ το σήμερα έχοντας ζωντανές πάντα εικόνες από το παρελθόν. Πως αλλιώς… Θυμόμαστε κι αναπολούμε τα παιδικά μας χρόνια γιατί τότε όλα μας φαίνονταν αθώα και άδολα. Άλλωστε και οι αληθινές φιλίες από τότε ξεκινούν, στα άδολα χρόνια.

Ήταν η γραφή διέξοδος από τα παιδικά σας χρόνια;
Η πρώτη μου σχέση με τα βιβλία ήταν που έβλεπα τους γονείς μου να διαβάζουνε. Ήταν η πρώτη σοβαρή σωστή παιδία για μένα. Μεγαλώνοντας δεν έμεινα στο διάβασμα μόνο.

Αγάπησα την Υπατία .Ένα μεγάλο ευχαριστώ που μου την χαρίσατε. Αλήθεια
η ελληνική κοινωνία δεν μπορεί να αποδεχτεί την ιστορία της και να σεβαστεί ανθρώπους που στιγματίσανε το χρόνο;
Κάθε μεγάλη μορφή, στην όποια χώρα και πολιτισμό, στιγματίζεται από τον κόσμο, γιατί η εξέλιξη της βρίσκεται αρκετά χρόνια μπροστά από την εποχή της. Μέχρι πρότινος δεν αναφερόταν αυτό το όνομα. Το ήξεραν περισσότερο μόνο οι μαθηματικοί. Ο υπόλοιπος κόσμος αγνοούσε το βίο και το τραγικό τέλος αυτής της σπουδαίας γυναίκας.
Είχε αποκρυφτεί επιμελώς για να μην θιχτεί ο χριστιανισμός, λες κι αυτός έφταιγε κι όχι αυτοί που τον χρησιμοποιούσαν για προσωπικά οφέλη.
Ζούμε σε μια κοινωνία αρκετά θρησκόληπτη και αρκετά συντηρητική ακόμη. Τα τελευταία χρόνια δείχνει να αλλάζει κάπως η δογματική νοοτροπία γύρω από πολλά ζητήματα, όπως και της θρησκείας, εξ αιτίας του ότι η μόρφωση κερδίζει περισσότερο χώρο από την άγνοια.

Ποιος είναι ο πρώτος κριτής στα βιβλία σας;
Η συνείδησή μου. Όταν κάτι δεν είναι καλό το καταλαβαίνω από την πρώτη αράδα και δεν το συνεχίζω. Όλοι πιστεύω γνωρίζουμε τα λάθη μας, εγώ δεν εθελοτυφλώ μπροστά τους.

Τελικά γεννιέσαι ή γίνεσαι συγγραφέας; Μήπως η αλήθεια είναι κάπου εκεί ανάμεσα;
Πρέπει να υπάρχει κάποια έφεση. Κάτι αυθόρμητο που να πηγάζει από την ψυχή, αλλιώς πως; Βεβαίως όπως όλες οι τέχνες έχει και η συγγραφή τους κανόνες της. Στην πορεία, η εμπειρία σαφώς είναι ωφέλιμη και σ’ εξελίσσει.

Ποια ήταν τα συναισθήματα σας όταν τα θεατρικά σας έργα "Τύψεις" ,"Οι ανάγκες των αισθήσεων", "Το όνειρο μιας αγάπης", "Ο έρωτας και ο θάνατος" ανέβηκαν από την θεατρική ομάδα "Δίοδος";
Το κέρδος ενός δημιουργού για την ψυχή του σε αυτές τις περιπτώσεις πέραν της αποδοχής και καταξίωσης σε έναν ακόμη χώρο είναι η απόκτηση αυτοπεποίθησης. Κάτι που αληθινός δημιουργός έχει ανάγκη να την κερδίζει αλλιώς τελματώνεται, πάει χαμένος αν πει, αυτό που έγραψα είναι τέλειο. Είναι μεγάλο πράγμα να δραματοποιούνται έργα μου και να γίνονται αποδεκτά απ’ το κοινό.

Δυστυχώς τα παιδιά σήμερα δεν έχουν τις καλύτερες σχέσεις με το μάθημα της λογοτεχνίας. Μήπως δεν θα έπρεπε να εξετάζονται σε αυτό το μάθημα, και να διδασκότανε καλύτερα την ιστορία της λογοτεχνίας;
Πολλά δεν διδάσκονται σωστά τα παιδιά στο σχολείο. Όμως, λογοτεχνία και ιστορία θεωρώ πως θα έπρεπε να είναι από τα πλέον κύρια μαθήματα. Αυτά από μόνα τους είναι ικανά να διαμορφώνουν χαρακτήρες. Να δίνουν πρότυπα.

Πόση σημασία δίνεται στους βιβλιοκριτικούς;
Ο καθένας τη δουλειά του κάνει. Αν δεν υπήρχανε οι συγγραφείς δεν θα υπήρχανε και οι κριτικοί. Νομίζω πως ο κάθε κριτικός αναφέρει την προσωπική του άποψη η οποία απορρέει από τις γνώσεις του στο αντικείμενο, τις πεποιθήσεις του, τα ήθη και τα έθιμά, προλήψεις και προκαταλήψεις του. Απλά οι συγγραφείς εκτίθενται με όσα γράφουν και πρέπει να είναι ανεκτικοί σε κάθε κρίση κι επίκριση.

Είχατε ως πρότυπο κάποιο συγγραφέα;
Νομίζω πολλούς συγγραφείς είχα ως πρότυπα. Κατά καιρούς κάποια προσωπικότητα τόνωνε το ενδιαφέρον μου διαβάζοντας τα κείμενα του.

Πως γεννήθηκε η ιδέα για την συγγραφή του, "Ότι αγαπήσαμε πίσω έμεινε;"
Όταν πέθανε η μητέρα μου βρήκα ένα άτυπο χαρτί γενεαλογικού δέντρου. Αγνοούσα τα πάντα και βρήκα μέσες άκρες μια αναφορά στη ζωή κάποιας Μαρίας Ρόζας που ήταν η προγιαγιά μου. Όπως καταλαβαίνετε σε αυτό το βιβλίο έχω γράψει την ιστορία της οικογένειας αρχίζοντας στη Φλωρεντία του 1860.
Είναι λοιπόν ο κορμός του βιβλίου και οι χαρακτήρες αληθινοί μέσα σε έναν μύθο κατασκευασμένο από εμένα. Ομολογώ πως είναι μια πολύ τρυφερή όσο κι ερωτική ιστορία γεμάτη απρόσμενα συμβάντα και ανατροπές.

Ετοιμάζετε κάποιο άλλο βιβλίο;

Τη συνέχεια του βιβλίου, Ότι αγαπήσαμε πίσω έμεινε, με τον τίτλο: «Αγάπη απάτητη γη» που θα κυκλοφορήσει σύντομα.

Καλή επιτυχία!

Ευχαριστώ πολύ.

Εκπαιδευτική αξιοποίηση του μυθιστορήματος "Υπατία" του Δημήτρη Βαρβαρήγου από την Ξανθίππη Μπαλλή

Γνώρισα την κυρία Ξανθίππη Μπάλλη στη Θεσσαλονίκη το 2008, στην παρουσίαση του βιβλίου μου Υπατία. Μου έδωσε τη μεταπτυχιακή της εργασία που ήταν βασισμένη και αφορούσε το θέμα, “Υπατία”, από το ομώνυμο μυθιστόρημα μου.
Μέσα στη σύγχυση της εκδήλωσης δεν αντιλήφτηκα το μέγεθος της προσφοράς της τόσο για να δικό μου έργο όσο και για την ενασχόληση της με αυτό το τόσο σοβαρό θέμα που βίωσε το ελεύθερο πνεύμα μιας γυναικείας προσωπικότητας, όπως ήταν η Υπατία, σε μια θρησκόληπτη, ανδροκρατούμενη και γενικά σκοτεινή εποχή 4ου-5ου αιώνα μ Χ, όπου οι καταγραφές γι αυτό το συγκεκριμένο ιστορικό πρόσωπο, είναι λιγοστές και πολύ συνοπτικές.
Διαβάζοντας την ολοκληρωμένη από κάθε άποψη εργασία της Ξανθίππης Μπάλλη, βρήκα πως οι αναλύσεις της σε κάθε θέμα που καταπιάστηκε είναι τεκμηριωμένες με σαφή και απόλυτο τρόπο δίνοντας έτσι τις προεκτάσεις εκείνες μιας σοβαρής μελέτης για τη δημιουργία όχι απλώς μιας μεταπτυχιακής εργασίας αλλά ενός ολοκληρωμένου δοκιμίου πέρα απ’ το μύθο μιας ιστορίας καθώς βασίζεται και καταπιάνεται με τα ιστορικά γεγονότα και την κοινωνική ταυτότητα της εποχής.


Μυθιστόρημα και δοκίμιο, δυο εκ διαμέτρου αντίθετες μορφές του λόγου καθώς στο μεν πρώτο η πορεία του έργου βασίζεται και εξελίσσεται ουσιαστικά μέσω του μύθου προς τέρψη της προσωπικής αναγνωστικής φαντασίας ακολουθώντας τα ιστορικά γεγονότα. Το δε δεύτερο, χρησιμοποιεί την αλήθεια των ιστορικών πληροφοριών στην πραγματικά ορθολογιστική τους διάσταση για τα ήθη τα έθιμα, τις προλήψεις και προκαταλήψεις, τις κοινωνικοπολιτικές αντιλήψεις και στο συγκεκριμένο έργο για την Υπατία, αυτή την ιστορική περίοδο σαν να βάζει τα πράγματα στη θέση τους.
Αυτή την ορθολογιστική διάσταση πετυχαίνει η Ξανθίππη Μπάλλη με την άψογη μεταπτυχιακή εργασία της να αναδείξει στοιχεία από το ιστορικό πλαίσιο μιας άγνωστης, μετά 15 αιώνες, σχετικά εποχής με απώτερο σκοπό την διδακτική τους αξιοποίηση.
Η Ξανθίππη Μπάλλη διαχωρίζει το έργο της σε τρία βασικά μέρη. Κάθε μέρος αποτελείται από δύο κεφάλαια στα οποία δεν θα αναφερθώ λεπτομερώς καθώς η συγγραφέας διεξοδικά από τις πρώτες σελίδες αναλύει με λεπτομέρεια κάθε στοιχείο που έκρινε κατάλληλο για την ολοκληρωμένη της αναφορά στο έργο μου και στο πρόσωπο της Υπατίας.
Μεταξύ πολλών άλλων η Ξανθίππη Μπάλλη γράφει, ότι στο μυθιστόρημα αυτό διαπιστώνεται ο ρόλος του συγγραφέα ως παιδαγωγού, ο οποίος με τη συγγραφική δεινότητα του μας δείχνει τον τρόπο και τη μέθοδο, με την οποία μπορεί να λειτουργήσει το μυθιστόρημα ως παιδαγωγικό εργαλείο μάθησης.
Σε ένα βαθμό, ως αποτέλεσμα τουλάχιστον, τώρα μπορώ να το δω κι εγώ, είναι αλήθεια αλλά η αρχική μου σκέψη δεν αφορούσε την παιδαγωγική ανάδειξη του θέματος αλλά την παρουσίαση του μέσα από τη μυθοπλασία μιας αληθινής ιστορίας, που ευτυχώς αρχίζει να γίνεται ευρύτερα γνωστή.


Δεν είμαι και δεν είχα την πρόθεση να φανώ παιδαγωγός μέσα από το έργο μου. Προσπάθησα όσο αυτό ήταν επιτρεπτό να απαλύνω μέσα από τη γραφή μου το στοιχείο της παιδαγωγικής για να μη γινόταν το αποτέλεσμα ένα διδακτικό κείμενο που πολύ πιθανόν να ήταν βαρετό.
Ωστόσο αυτή η αποφυγή διδαχής να λειτούργησε θετικά στο κείμενο και να του έδωσε τα στοιχεία μιας νέας μορφής προσέγγισης στα ιστορικά γεγονότα που πιο δύσκολα να προβαλλόταν η ιστορική πολυπλοκότητα τους μέσα από ένα παιδαγωγικό βιβλίο.
Η εμπειρία που άφησε σε μένα ως συγγραφέα η συγγραφή ενός έργου που δεν είχε γραφεί, δεν είχε αναφερθεί ποτέ πριν η εν λόγω ιστορία με μυθιστορηματικό τρόπο, είναι ότι ο ρόλος της ιστορικής λογοτεχνίας μας πληροφορεί για τις ρίζες μας και συντελεί στη γνώση της ιστορικής μας πορείας που σε πολλά εκπαιδευτικά βιβλία για τους όποιους ιδιοτελείς λόγους κάθε φορά εκλείπουν επισταμένως.
Η ιστορική λογοτεχνία έχει το προνόμιο να βοηθάει τη μνήμη να στέκει ζωντανή στο χρόνο. Να οδηγεί στη γνώση της καταγωγής μας, να τονώνει την εθνική συνείδηση και να καταδεικνύει την αρραγή ενότητα του παρελθόντος με το παρόν.


Κι αυτό είναι αναπόφευκτο να συμβαίνει στη λογοτεχνία, η συνάντηση της ιστορίας με τον μύθο να παίζουν το δικό τους ξεχωριστό, καταλυτικό ρόλο. Είναι μια σύμπτωση που παρατηρείται πάντοτε στη λογοτεχνία, δηλαδή, η μυθιστορηματική επινόηση να συγχωνεύει το πραγματικό με το φανταστικό, να συνενώνει καταστάσεις, να ξεπερνάει όρια πέραν του απτού και τελικά να εμφορούνται όλα ως ο μύθος μιας απίστευτης ιστορίας.
Η Ξανθίππη Μπάλλη με το δικό της πόνημα συμπληρώνει και την πρακτική πλευρά των γεγονότων του ιστορικού πλαισίου της εποχής που έζησε και έδρασε η Υπατία, τονίζοντας ταυτόχρονα το ρόλο της λογοτεχνίας στη διατήρηση της πολιτιστικής φυσιογνωμίας.
Η συγγραφέας ολοκληρώνει στο εν λόγω έργο “Υπατία” όσα η πεζογραφία αδυνατεί να προβάλλει λόγο είδους, αφηγηματική γραφή διαρθρωμένη γύρω από μια πλοκή. Έρχεται να κλίσει τον κύκλο υπό την έννοια του υποκατάστατου του μυθιστορήματος ως κριτικός καθρέφτης της σύγχρονης κοινωνίας και με τον πλέον επεξηγηματικό λόγο της να επεκταθεί σε διάφορα ζητήματα, που έτσι η αλλιώς το μυθιστόρημα δεν έχει τη δυνατότητα να πράξει για να μην ξεφύγει από το στόχο του.
Σαν παράδειγμα από την εργασία της κυρίας Μπάλλη αναφέρω τρία από αυτά για να τονίσω το πώς επεκτείνεται η έρευνα γύρω από κάποιο θέμα:
α} Μορφωτικό ιδεώδες και ηθική αξιολογία.


β} Εκπαιδευτικοί σκοποί στις φιλοσοφικές απόψεις της Υπατίας.
γ} Η ταυτότητα του γυναικείου φύλλου στην εποχή της Υπατίας, όπως και σε πολλά άλλα ζητήματα που υπάρχουν και θα διαβάσετε στο βιβλίο.
Αποτέλεσμα λοιπόν όλων αυτών είναι, πως η μυθοπλασία μπορεί και πρέπει να παίζει θετικό ρόλο στην εκπαίδευση, όπως πολύ πετυχημένα καταφέρνει να κάνει και η διανοητική σκέψη του δοκιμιακού έργου που έχει διττή αποστολή: την ενδοσκοπική ανάλυση και τη μελέτη του εξωτερικού κόσμου σε σχέση με το άτομο.

Δημήτρης Βαρβαρήγος

Εκπαιδευτική αξιοποίηση του μυθιστορήματος "Υπατία" του Δημήτρη Βαρβαρήγου, από την Ξανθίππη Μπάλλη

=ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ=

Κυριακή 25 Απριλίου 2010,

ώρα 18:00-19:00

Αίθουσα Νίκος Καββαδίας

περίπτερο 15, ΔΕΘ

η φιλοσοφία μέσα στη λογοτεχνία

Εκπαιδευτική αξιοποίηση του μυθιστορήματος 'Υπατία" του Δημήτρη Βαρβαρήγου.

Εκδοτικός οίκος Αντώνη Σταμούλη, Θεσσαλονίκη

Της Ξανθίππης Σ. Μπάλλη

καθηγήτριας Φυσικής Αγωγής στη Β/θμια Εκπαίδευση

Υποψήφιας διδάκτορα στο τμήμα Φιλοσοφίας & Παιδαγωγικής του Α.Π.Θ.

Ομιλητές

Σωτηρία Τριαντάρη,

επίκουρη καθηγήτρια Φιλοσοφίας τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας

Δημήτρης Βαρβαρήγος

συγγραφέας

Οργάνωση: Εκδοτικός οίκος Άγκυρα

Μια δημιουργική βόλτα στην όμορφη Κάλυμνο

άποψη από τον κεντρικό δρόμο στο λιμάνι της Καλύμνου

Στην Κάλυμνο των σφουγγαράδων και του μεγάλου συγγραφέα Γιάννη Μαγκλή βρέθηκα την Τρίτη το πρωί, καλεσμένος από τους φιλόξενους δασκάλους του 3ου δημοτικού σχολείου Πόλεως Καλύμνου, τον Διευθυντή κο Εμμανουήλ Λεβέντη, την υποδιευθύντρια κα Σεβαστή Στάλα, τον κο Αλέξανδρο Τόδα και την κα Καλιόπη Λάπα, για μία συνάντηση δημιουργικής γραφής με τα παιδιά των τριών τελευταίων τάξεων 4ης-5ης-6ης.

Ομολογώ ότι εκπλάγηκα με την ευαισθησία και την όρεξη που εργάζονται οι εν λόγω δάσκαλοι και βέβαια δεν είναι τυχαίο που τα παιδιά του σχολείου τους διακρίνονται συνέχεια σε διάφορους διαγωνισμούς λογοτεχνίας και ζωγραφικής.

Δουλεύουν με αστείρευτο μεράκι για να εμφυσήσουν στα μικρά παιδιά τις απαράμιλλες αξίες των αρετών, τις οποίες θα χρειαστούν όταν θα έρθει η στιγμή να βγουν στην κοινωνία.
Χάρηκα ιδιαίτερα που τους γνώρισα.
Αληθινά αισθάνομαι ψυχικά πιο πλούσιος.

Το μάθημα δημιουργικής γραφής παραμυθιού έγινε στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας του Αγίου Σάββα, ψηλά σε έναν λόφο όπου στις παρυφές του απλώνεται η όμορφη πόλη της Καλύμνου και το λιμάνι.

Τα παιδιά έδειξαν ενθουσιασμό και ενδιαφέρον και συμμετείχαν ενεργά στο μάθημα με ρωτήσεις και υποδείξεις για το πώς δημιουργείται και πως εξελίσσεται μια μυθοπλασία.
Ευχή και επιθυμία μου να ξαναζήσω πάλι, αν σταθώ τυχερός, αυτή την τόσο σημαντική εμπειρία που μου χάρισαν όλοι αυτοί οι άνθρωποι, μικροί και μεγάλοι.

Ό,τι αγαπήσαμε πίσω έμεινε

=Ό,τι αγαπήσαμε πίσω έμεινε=

Δημήτρης Βαρβαρήγος

Άγκυρα, 2009

από την
Εύα Στάμου, συγγραφέα-ψυχολόγο

Στο ιστορικό μυθιστόρημα του Δημήτρη Βαρβαρήγου, πρωτοσυναντάμε τους κεντρικούς ήρωες, τον Σαλιβέριο και τη Μαρία-Ρόζα, δύο παράφορα ερωτευμένους νέους, στην Φλωρεντία του 19ου αιώνα. Με λεπτομερείς περιγραφές που αναπλάθουν το κλίμα της εποχής και διαλόγους που προσδίδουν στο κείμενο τη ζωντάνια ενός θεατρικού, ο αναγνώστης παρακολουθεί στην συνέχεια τον κύκλο της ζωή των ηρώων όπως εξελίσσεται στην Αγγλοκρατούμενη Ζάκυνθο, για να καταλήξει στην Αθήνα. Αναπαριστώντας την πολιτική και κοινωνική ατμόσφαιρα μιας περιόδου όπου η Φλωρεντία έχει μόλις απελευθερωθεί από την κυριαρχία των Αυστριακών, τα Επτάνησα βρίσκονται ακόμα υπό την κατοχή των Άγγλων και όπου οι κοινωνικές διαφορές ανάμεσα στις τάξεις είναι θεμελιωμένες σε κανόνες απαράβατους για την πλειοψηφία των ανθρώπων, οι νεαροί ήρωες της ιστορίας τολμούν -βάζοντας στην άκρη τις ταξικές διαφορές τους - να ερωτευτούν και να διεκδικήσουν μια κοινή ζωή μακριά από το στενό κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο γεννήθηκαν κι έζησαν την παιδική ηλικία και την πρώτη τους νεότητα.

Σε μια εποχή έντονων πολιτικών αναταραχών, όπου καταπιεσμένοι λαοί επαναστατούν και ανακτούν την ανεξαρτησία τους, ο Σαλιβέριος κι η Μαρία-Ρόζα, αφήνουν πίσω τους κάθετι οικείο κι αγαπημένο προκειμένου να ανακαλύψουν ποιοι πραγματικά είναι και να κατακτήσουν την αυτονομία, την αξιοπρέπεια, την ελευθερία τους.

Στο επίκεντρο της ιστορίας, φωτισμένη από τον συγγραφέα με διαφορετικούς τρόπους, η θέση τής γυναίκας σε έναν κόσμο όπου οι άνδρες νομοθέτες και τιμωροί αποφασίζουν και οι γυναίκες υπομένουν στωικά τη μοίρα τους καταπνίγοντας συνήθως κάθε διαφορετικότητα, επιθυμία και ανάγκη. Η τραγική ιστορία της Νίνας που δεν έχει άλλον τρόπο διαφυγής από την αυτοκτονία, η πιστή, αφοσιωμένη Φραντζέσκα που ζει τη ζωή της δίχως έρωτα και δική της οικογένεια, η Μαρίνα που ξοδεύει τη δική της στους οίκους ανοχής της Ζακύνθου αποτελούν μερικές από τις διαφορετικές εκδοχές της γυναικείας υποταγής.

Η κεντρική ηρωίδα, ωστόσο, με την δύναμη που της δίνουν τα νιάτα της κι η αγάπη του Σαλιβέριου καταφέρνει να ξεπεράσει τα όρια του φύλου και να παλέψει για μια ζωή διαφορετική που δεν καθορίζεται από τα πρέπει των άλλων, μα από την δική της επιθυμία για τον απόλυτο έρωτα, από τη λαχτάρα της για ελευθερία, δημιουργία και ζωή.

Το αμάρτημα της μητρός μου

Επιτέλους αληθινό θέατρο, με δύναμη υποκριτική! δβ

Συντάχθηκε απο τον/την Μαρία Κυριάκη
Κυριακή, 14 Φεβρουάριος 2010 16:37

Το αμάρτημα της μητρός μου
Του Γεώργιου Μ. Βιζυηνού

Το έργο
Στο «αμάρτημα της μητρός μου» το γνωστό σε όλους διήγημα του Βιζυηνού, ο αφηγητής που δεν είναι άλλος από τον συγγραφέα, ρίχνει το οξύ, διαπεραστικό του βλέμμα στους κόλπους της ίδιας του της οικογένειας και των οικείων του, προσφέροντάς μας ολοζώντανη την ανάμνηση της μητέρας του, μιας γυναίκας με λεπταίσθητη ψυχοσύνθεση και διαταραγμένη συνείδηση. Η εκφραστική, πλούσια, ποιητική και πολυδύναμη γλώσσα του συγγραφέα αναδεικνύει ακόμα περισσότερο μια ήδη συναρπαστική ιστορία ανατέμνοντας υπό όρους μικρόκοσμου την ανθρώπινη φύση, εκφράζοντας γλαφυρά το ανεκπλήρωτο, την μαζοχιστική πίστη, την διάψευση, το ψυχικό άχθος και την προσμονή της λύτρωσης που συνθέτουν τα συναισθήματα της κεντρικής ηρωίδας αφήνοντάς την μετέωρη απέναντι στη ζωή και τον προορισμό της καθώς ένα ατύχημα της νιότης της στοιχειώνει τον ψυχικό της κόσμο και καθορίζει τις φαινομενικά παράλογες πράξεις της ωριμότητάς της.
Η μητέρα που μετά από μια γιορτή, έχοντας πιει και βυθιστεί στο λήθαργο, πλάκωσε κατά λάθος το κοριτσάκι της προκαλώντας το θάνατό του, επιχειρεί να ερμηνεύσει κάθε δυστυχία κι αντιξοότητα του βίου της μέσα από την ασυγχώρητη, κατά τη γνώμη της, αυτή πράξη και τις επιπτώσεις της. Ο συγγραφέας-γιος που στέκει στο πλευρό της μητέρας του, βοηθώντας την να αναθρέψει το υιοθετημένο κορίτσι-υποκατάστατο του αποθανόντος, έχει ήδη έρθει αντιμέτωπος με την τρομακτική διαπίστωση πως η μητέρα του μέσα στην παραζάλη της είχε φτάσει ως το σημείο να ζητήσει από το Θεό να κρατήσει στη ζωή το φιλάσθενο θήλυ που απέκτησε αργότερα, παίρνοντας στη θέση του το αγοράκι που ήταν τότε ο ίδιος. Η τραυματική αυτή διαπίστωση σε συνδυασμό και με την παραμέληση της φροντίδας του, όταν ήταν μικρό παιδί, φέρνουν τον ψυχισμό του σε ρήξη καθώς από την μία η λατρεία προς το πρόσωπο της μητέρας του αυξάνεται συναινούντος του οίκτου, όταν εκείνη του εκμυστηρεύεται το τραγικό της παράπτωμα και συνειδητοποιεί το μέγεθος της δυστυχίας της, από την άλλη η επίγνωση πως ποτέ δεν αγαπήθηκε απ’ αυτήν στο βαθμό που θα όφειλε, διχάζουν σκέψεις, αντιδράσεις και συναισθήματα.
Η ατμόσφαιρα της διήγησης ορίζεται από έναν αόρατο τρόμο που καθηλώνει, την έντονη αίσθηση της απώλειας και του θανάτου, την υποβόσκουσα διαρκώς απειλή και το αδιάπτωτο πένθος που ενδυναμώνεται από την ενοχή.
Ως ψυχογράφημα, το διήγημα αυτό είναι αξεπέραστο και δραματουργικά άρτιο. Προσφέρεται δε ως δράμα για την σκηνική αναβίωσή του καθώς οι χαρακτήρες αναδεικνύονται γλαφυροί και οι δράσεις ξεπηδούν μέσα από διαλογικά μέρη και μονολόγους.

Η παράσταση
Στην θεατρική διασκευή του διηγήματος, το κείμενο κρατήθηκε αυτούσιο και το όλο θέαμα λειτούργησε σαν μια σκηνική αφήγηση σε περιβάλλον εικαστικό, με ατμοσφαιρικούς φωτισμούς, λιτά καλαίσθητα σκηνικά που απεικονίζουν γλαφυρά την αισθητική των αυθεντικών χώρων της αφήγησης και διακριτική αλλά ουσιαστική μουσική παρέμβαση. Τα τραγούδια της παράστασης είναι μελοποιημένα ποιήματα του Βιζυηνού ειδικά για την παράσταση.
Ο Ηλίας Λογοθέτης ενσαρκώνει τον συγγραφέα-αφηγητή της ιστορίας με συνέπεια, σκηνικό ήθος, την γνωστή του υποκριτική ποιότητα και τα εκφραστικά του μέσα ακονισμένα στο έπακρο. Επιτείνει την δραματικότητα των σκηνών με τις αυξομειώσεις των εντάσεων της ερμηνείας του και τον σοφό χειρισμό των παύσεων.
Η Μαρία Ζαχαρή πλάθει μια στιβαρή, εκφραστική, μητέρα με μέτρο και εσωτερικότητα, αναδεικνύοντας την πλούσια εκφραστική της γκάμα και διαφυλάσσοντας την ερμηνεία της από ακρότητες και περιττά ξεσπάσματα. Με άψογο χειρισμό της γλώσσας αποδίδει τις λεπτομέρειες του χαρακτήρα, διατηρώντας αμείωτη τη συγκίνηση και άρρηκτες τις σχέσεις της με την ηρωίδα του Βιζυηνού.

Μια παράσταση εξαιρετική στο σύνολό της μέσα από την σκηνοθετική ματιά του Κωστή Καπελώνη ο οποίος ακολουθώντας με συνέπεια την ροή του λόγου, αξιοποίησε στο έπακρο τους ρυθμούς και την ατμόσφαιρα του δράματος.

Σκηνοθεσία: Κωστής Καπελώνης
Σκηνογραφία: Νίκος Αλεξίου
Μουσική: Σταύρος Σιόλας
Παίζουν:
Ηλίας Λογοθέτης
Μαρία Ζαχαρή
Εύα Οικονόμου-Βαμβακά, Διονύσης Κλάδης, Σάββας Σουρμελίδης, Λήδα Βέρντι

Θέατρο Βαφείο-Λάκης Καραλής
Αγίου Όρους 16 & Κων/πόλεως 115, Μετρό Κεραμεικός,
Τηλέφωνο: 210-3425.637 210-6510.973

= Υπατία =

Το 2005, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άγκυρα το μυθιστόρημα “Υπατία”.
Το πρώτο ιστορικό μυθιστόρημα στα ελληνικά και από έλληνα συγγραφέα,, όχι μετάφραση, που κυκλοφόρησε με αυτό το θέμα.
Η αποδοχή που προκάλεσε στους αναγνώστες ήταν θετική όσο κι αρνητική. Από τη μία έκανε αίσθηση διότι εν πολλοίς ήταν σχετικά άγνωστη η ιστορία της και από την άλλη σχετικά αρνητική αποδοχή από μερίδα αναγνωστών για το βίαιο τέλος της καθώς οι χριστιανοί της Αλεξάνδρειας του 4ου αιώνα μΧ την τεμάχισαν μέσα στην εκκλησία κι αυτό ενοχλούσε.
Πέντε χρόνια αργότερα το 2010, η Υπατία, γυρίζεται ταινία με τον τίτλο, “Agora”.

Σαφέστατα, όχι από έλληνα σκηνοθέτη ή παραγωγό αλλά από Ισπανό.

Το συμπέρασμα που βγαίνει κάθε φορά που κάποιο έργο αναφέρεται στην ελληνική ιστορία είναι πως η ελληνική κοινωνία δεν μπορεί να αποδεχθεί την ιστορία της, να σεβαστεί τους σημαντικούς ανθρώπους της που στιγμάτισαν το χρόνο.
Έχουμε φτάσει να αποδεχόμαστε μόνο ότι μας πλασάρουν στον αμερικάνικο κινηματογράφο και δεν μας ενδιαφέρει η ιστορία αν έχει παραποιηθεί.

Εδώ, στην Ελλάδα δεν μας ενδιαφέρει καθόλου η ιστορία μας.

Το ζήτημα είναι ότι εμείς πάντα δεν κάνουμε ή αποφεύγουμε να κάνουμε κάτι σπουδαίο και αξιόλογο κι όταν άλλοι το τολμήσουν γινόμαστε, εμείς οι αδιάφοροι και οι ανόητοι, επικριτές τους.
Αλλά έτσι είναι στους ηττημένους ανήκουν τα σχόλια.

Παριστάνουμε τους θιγμένους και η κριτική των άσχετων πάει σύννεφο.
Ας θυμηθούμε την Τροία, τους 300 του Λεωνίδα, την Οδύσσεια, τον Μέγα Αλέξανδρο και τώρα την Υπατία και πολλά άλλα.

Αντί μόνοι μας να δημιουργήσουμε, κρίνουμε τις δημιουργίες των άλλων.

Πιθανόν αυτοί οι άλλοι να είναι περισσότερο έλληνες, καθώς διαφημίζουν την ελληνική ιστορία.

Τι ατυχία να είσαι έλληνας, να γράφεις το μοναδικό σε μυθιστορηματική απόδοση βιβλίο που υπάρχει όχι μόνο στα ελληνικά αλλά και παγκόσμια {ένα ή δύο αναφορές υπάρχουν για την Υπατία} και κανείς να μην δίνει την πρέπουσα σημασία να προχωρήσει η ιστορία μας και μέσα από άλλες μορφές τέχνης.

Πάντως εγώ που έχω γράψει το βιβλίο και γνωρίζω πολύ καλά το θέμα με όλες τις λεπτομέρειες του και είδα που ξεφεύγει ιστορικά, σας λέω ότι αξίζει τον κόπο να δείτε την ταινία.
Κι όσοι δεν έχετε διαβάσει το βιβλίο, ευκαιρία να διαβάσετε και να κρίνετε, να συγκρίνετε και να κάνετε ένα όμορφο ταξίδι μέσα από τη λογοτεχνία.

Τα όρια υπάρχουν για να ξεπερνιούνται

Βλέπουμε αυτό που θέλουμε να δούμε...

φτιάχνουμε τον άλλον όπως εμείς τον θέλουμε κι αυτό το ονομάζουμε αγάπη...

Είναι η στιγμή που αποφασίζουμε να εγκαταλείψουμε τον εαυτό μας
στα χέρια κάποιου άλλου δίχως να γνωρίζουμε
ότι βάζουμε τις βάσεις για να υποστούμε την προδοσία.

Έτσι είναι η απόλυτη πίστη,
μαθηματικά πάντα οδηγεί στην εξαπάτηση.

Ωστόσο, καλύτερα να αγαπάς και να προδοθείς,
παρά να μην σου συμβεί ποτέ ή καθόλου...